Czym jest bankowy tytuł egzekucyjny ?

Jak wskazuje art. 96 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (tj. z dnia 2 listopada 2012 r. Dz. U. Z 2012r. poz. 1376) „na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych banki mogą wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne”. Wystawienie tytułu egzekucyjnego przez bank nie jest, wbrew powszechnej opinii, proste i wymaga dopełnienia przez bank szeregu wymogów określonych ustawą.

Przede wszystkim ustawodawca określił szczegółową treść bankowego tytułu egzekucyjnego. Zgodnie z zaleceniami ustawodawcy, bank ma obowiązek oznaczenia w bankowym tytule egzekucyjnym:

• banku, który wystawił przedmiotowy tytuł egzekucyjny

• osoby bądź podmiotu na rzecz której egzekucja ma być prowadzona,

• dłużnika zobowiązanego do zapłaty,

• wysokości zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności,

• datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego,

• czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia,

• wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia.

Ponadto bankowy tytuł egzekucyjny musi być opatrzony pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku. Dopiero wypełnienie powyższych obowiązków sprawia, że wydany przez bank dokument może stanowić tytuł egzekucyjny.

Czy wystarczy dopełnienie powyższych przesłanek by bank mógł skutecznie prowadzić egzekucję na podstawie wystawionego przez siebie dokumenty? Otóż niezupełnie. Zgodnie z art. 97 ust.1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (tj. z dnia 2 listopada 2012 r. Dz. U. Z 2012r. poz. 1376) „bankowy tytuł egzekucyjny może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia”. Niezmiernie

istotnym jest więc fakt złożenia pisemnego oświadczenia przez dłużnika. Warto jednakże pamiętać, że powyższe rozwiązanie zostało przyjęte dopiero w ostatnim okresie i nie dotyczy, jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 grudnia 1998r. sygn. akt III CZP 46/98 czynności bankowych dokonanych przed 1997r. Te czynności mogą być objęte bankowym tytułem egzekucyjnym bez wymaganego oświadczenia dłużnika.

Mówiąc o czynnościach bankowych, których dokonanie może pociągać za sobą wydanie bankowego tytułu egzekucyjnego w praktyce ma się na myśli:

1. przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów;

2. prowadzenie innych rachunków bankowych;

3. udzielanie kredytów;

4. udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw;

5. emitowanie bankowych papierów wartościowych;

6. przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach czynności określone w art. 5 ust. 2 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (tj. z dnia 2 listopada 2012 r. Dz. U. z 2012r. poz. 1376) tj.

– terminowe operacje finansowe;

– nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych;

– przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych;
– prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych;

– udzielanie i potwierdzanie poręczeń;

– wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych;

• pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym;

(art. 5 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (tj. z dnia 2 listopada 2012 r. Dz. U. z 2012r. poz. 1376).

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że dłużnik, który składa pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji w związku z dokonaną czynnością bankową oznacza sumę do której egzekucja może być prowadzona. Nie jest zatem tak, że to bank, w sposób dowolny ustala wysokość bankowego tytułu egzekucyjnego.

Wyjątkiem od powyższej reguły jest to, bank ma prawo do naliczenia odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Powyższe nie może być z góry określoną kwotą. Pomimo iż dopuszczalność powyższego przyjął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 stycznia 199r. sygn. akt III CZP 55/98, to już w postanowieniu z dnia 26 sierpnia 1999r. Sąd Najwyższy przedstawił stanowisko zgodnie z którym „jeżeli ze względu na charakter czynności bankowej dłużnik nie może sprecyzować w oświadczeniu o poddaniu się egzekucji kwoty świadczenia, powinien wskazać górną jej wysokość, wyznaczając w ten sposób dopuszczalną granicę egzekucji”. Powyższe uzasadnia tezę, że nawet w przypadku możliwości naliczania przez bank odsetek, winna zostać określona z góry kwota do wysokości jakiej bank może dochodzić roszczeń za pomocą bankowego tytułu egzekucyjnego.

Ograniczenia w możliwości wystawiania tytułów bankowych w tym liczne wymogi dotyczące samego dokumentu sprawiają, iż możliwe jest uchylenie się od skutków prawnych niewłaściwie wystawionego tytułu egzekucyjnego. Należy jednakże z ogromną ostrożnością przeanalizować, zarówno ewentualne uchybienia banku jak i wykonane przez dłużnika obowiązki oraz prawa z których dłużnik ma możliwość skorzystania.