Niezwykle miło nam poinformować, że w dniu 12 marca 2024 r. nasza Kancelaria uzyskała niezwykle korzystne dla naszych Mocodawców rozstrzygnięcie w sprawie przeciwko Bankowi Ochrony Środowiska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie. Mianowicie Sąd Okręgowy w Warszawie wydał wyrok w sprawie zawisłej pod sygnaturą akt XXVIII C 17163/21, którym:
- ustalił nieistnienie stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu hipotecznego zawartej w dniu 5 maja 2008 r.,
- zasądził od Pozwanego na rzecz Powodów w sposób łączny następujące kwoty:
- 861 649,27 PLN,
- 1 194 754,07 CHF
wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 29 kwietnia 2023 r. do dnia zapłaty;
- oddalił powództwo główne w pozostałym zakresie;
- zasądził od Pozwanego za rzecz Powodów w sposób łączny kwotę 16 264 PLN tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
Droga do osiągnięcia referowanego orzeczenia została zainicjowana w dniu 25 lutego 2021 r. wraz ze złożeniem pozwu. Główne żądanie stron stanowiło ustalenia nieważności umowy kredytowej, zaś żądaniem ewentualnym było jej „odfrankowienie”. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że Powodowie zawarli kwestionowaną umowę celem zaspokojenia własnych potrzeb. W trakcie rozmów poprzedzających jej zawarcie, doradca klienta nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku informacyjnego. Powodowie nie zostali w sposób rzetelny poinformowani o ryzyku walutowym związanym z zaciąganym przez nich kredytem denominowanym do franka szwajcarskiego.
Doradca Klienta udzielił tylko ogólnych informacji o charakterystyce zobowiązania. Jednocześnie Bank nie wyjaśnił zasad na jakich jest przeprowadzana denominacja kredytu. Główny trzon powództwa stanowiła sprzeczność umowy kredytu budowlano-hipotecznego z art. 69 ust. 1 i 2. Ustawy Prawo Bankowe, a także naruszenie przez Pozwanego zasady swobody umów i zasad współżycia społecznego. Wskazaliśmy także, że umowa naszych Mocodawców zawiera m.in. następujące klauzule niedozwolone, których istnienie usprawiedliwia główne żądania pozwu:
- § 18 ust. 1 Zbioru Ogólnych Zasad Kredytowania w Zakresie Udzielania Kredytów Hipotecznych,
- § 18 ust. 4 Zbioru Ogólnych Zasad Kredytowania w Zakresie Udzielania Kredytów Hipotecznych.
Z uwagi na treść uchwał wydanych przez Sąd Najwyższy w dniu 16 lutego 2021 r. w sprawie zawisłej pod sygnaturą akt III CZP 11/20, Powodowie zdecydowali się na modyfikację powództwa poprzez dochodzenie od Pozwanego należności tytułem zwrotu nienależnie pobranych przez Bank świadczeń pieniężnych w wykonaniu nieważnej Umowy.
W toku procesu, Bank został zobligowany do przedłożenia odpowiedzi na pozew, w której wniósł o oddalenie powództwa w całości i przyznanie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego. Powództwo zostało zakwestionowane co do zasady, jak i wysokości. Bank stanowczo zaprzeczył, że w umowie zostały zawarte postanowienia niedozwolone. Pełnomocnik Banku dużą uwagę poświęcił także zagadnieniu wykształcenia i doświadczenia zawodowego naszych Mocodawców. W opinii Pozwanego fakt legitymowania się wykształceniem ekonomicznym i prawniczym, piastowania stanowisk menadżerskich oraz prowadzenia działalności gospodarczej na międzynarodową skalę skutkuje zaistnieniem po stronie Kredytobiorcy zwiększonej świadomości w zakresie skutków zawarcia umowy kredytu „pseudofrankowego”. Jednocześnie przedstawiono twierdzenia, w których zarzucono Powodom prowadzenie indywidualnych negocjacji kontraktu zawartego z Bankiem Ochrony Środowiska S. A. z siedzibą w Warszawie. Ponadto wskazano także na przynależność jednej z kredytowanych nieruchomości do segmentu premium z uwagi na m. in. jej intratne położenie i metraż. Bank starał się także wykazać rzekomo ponadprzeciętną świadomości Kredytobiorców faktem refinansowania przez kwestionowaną umowę trzech zobowiązań „złotowych”. Zgodnie z argumentacją Strony przeciwnej, taka decyzja świadczy o woli skorzystania z niższego oprocentowania i optymalizacji kosztów finansowania zakupu nieruchomości. Podjęto także próbę podważenia statusu konsumenta poprzez komercyjne wykorzystanie nieruchomości z uwagi na jej wynajem, co zresztą nie zostało uprawdopodobnione.
Z uwagi na powyższe, Sąd zobowiązał Powodów do przedłożenia repliki celem ustosunkowania się wobec twierdzeń strony przeciwnej. W sposób szczegółowy odnieśliśmy się do wszelkich zarzutów podniesionych przez Bank, przywołując jednocześnie bogate orzecznictwo sądów krajowych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Szczególną uwagę poświęciliśmy wykazaniu zaistnienia po stronie Powodów statusu konsumenta oraz odnieśliśmy się również do rzekomych negocjacji prowadzonych przez naszych Mocodawców z Bankiem.
W toku I instancji miały miejsce trzy rozprawy, podczas których zostali wysłuchani Powodowie. Należy przyjąć, że łączny czas trwania postępowania wyniósł 3 lata. Tym samym sprawa była procedowana sprawnie mając na uwadze realia Sądu Okręgowego w Warszawie.
Sąd w osobie SSO Agnieszki Nakwaski-Szczepkowskiej w ustnych motywach rozstrzygnięcia wskazał, że kwestionowana umowa zawiera abuzywne postanowienia określające essentialia negotii zobowiązania. Stosunek prawny nawiązany przez Strony referowanego postępowania charakteryzuje się dysproporcją praw i obowiązków wynikającą z wyłącznej kompetencji Banku do ustalania kryteriów wysokości świadczeń stron przy jednoczesnym braku jakichkolwiek narzędzi umożliwiających weryfikację poprawności działań silniejszej strony stosunku prawnego. Jest to jednoznaczne z całkowitym obciążeniem Kredytobiorców ryzykiem dowolnego kształtowania kursu wymiany waluty przez Bank. Pozwany nie dopełnił także ciążącego na nim obowiązku informacyjnego, który nie jest zależny od poziomu wiedzy konsumenta, przebiegu jego ścieżki zawodowej i wykształcenia. Powodowie otrzymali tylko informacje fragmentaryczne zmierzające wyłącznie do przedstawienia oferowanego przez Kredytodawcę produktu w jak najlepszym świetle.
Sąd nie miał wątpliwości co do niemożności negocjowania treści umowy przez Powodów. Fakt złożenia wniosku o udzielenie kredytu jest szablonową praktyką i nie świadczy o przyznaniu konsumentom dodatkowych uprawnień. Bank nie udowodnił, aby postanowienia kwestionowanej umowy odbiegały od kształtu umów kredytów „pseudofrankowych”. Na przedsiębiorcy ciąży obowiązek wykazania faktu indywidualnego ustalenia poszczególnych warunków zawartego kontraktu.
Jednocześnie niezaprzeczalny jest fakt zaistnienia po stronie naszych Mocodawców statusu konsumenta. Sąd stanowczo podkreślił, że fakt zgromadzenia znacznego majątku nie może skutkować postrzeganiem Powodów jako przedsiębiorców. Nadto kwestionowana umowa nie miała jakiekolwiek związku z działalnością gospodarczą, ani zawodową. Tym samym umowa kredytu hipotecznego została zawarta w obrocie konsumenckim, na co nie ma wpływu metraż kredytowanej nieruchomości i fakt posiadania innych aktywów majątkowych. Należy podkreślić, że omawiane orzeczenie w pełni koresponduje z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 września 2023 r. w sprawie zawisłej pod sygnaturą akt C-139/22. Mianowicie legitymowanie się wykształceniem wyższym z zakresu nauk prawnych i ekonomii, nie pozbawia prawa do unieważnienia umowy „frankowej”. Już sam fakt, że w umowie zawarto postanowienia niedozwolone stanowi podstawę do jej podważenia.
Zapadłe rozstrzygnięcie jest w pełni satysfakcjonujące dla naszych Klientów i w pełni uwzględnia żądania zawarte w pozwie. Przejawiamy nadzieję, że opisany wyrok zostanie utrzymany w mocy przez Sąd Apelacyjny w przypadku ewentualnej apelacji Banku jako zgodny z aktualną linią orzeczniczą w stosunku do umów kredytowych oferowanych przez Bank Ochrony Środowiska S. A. z siedzibą w Warszawie.
Sprawę prowadzili adw. Jacek Sosnowski oraz r. pr. Małgorzata Wilczek – Kancelaria adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni.