W dniu 30 września 2022 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Wydział Zamiejscowy Cywilny w Pile wydał wyrok w sprawie z powództwa naszej Klientki przeciwko Bankowi BPH S.A. z siedzibą w Gdańsku pod sygn. akt: XIV C 1079/20, w sentencji którego ustalił nieważność kwestionowanej umowy kredytu budowlano – hipotecznego denominowanego do CHF z 2006 r., zasądził od pozwanego na rzecz Powódki 108.431,24 zł z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu obciążył pozwanego i z tego tytułu zasądził od niego na rzecz powódki kwotę 6.417 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.
Postępowanie dotyczyło umowy kredytu zawartej przez naszą Klientkę z bylym Bankiem BPH S.A. z siedzibą w Krakowie. Pozew wpłynął do Sądu pod koniec listopada 2020 r. Sprawa w I instancji trwała więc ok. 22 miesięcy.
Sąd I instancji po przeprowadzeniu kilku rozpraw, przesłuchaniu dwóch świadków Banku, w tym pośrednika uczestniczącego w całej procedurze kredytowej oraz przesłuchaniu naszej Klientki podzielił w całości zaprezentowaną przez Kancelarię argumentację sprowadzającą się do unieważnienia umowy kredytu jako sprzecznej z przepisami prawa powszechnie obowiązującego.
Zdaniem Sądu I instancji, stosownie do kodeksowej tzw. zasady wolności (swobody) umów, wyznaczane są trzy granice tej wolności, którymi są: natura stosunku, ustawa i zasady współżycia społecznego.
W przypadku umowy kredytu denominowanego do waluty obcej, jako równoznaczne z postanowieniami wprost pozwalającymi bankowi na samodzielne określenie zobowiązania własnego – w zakresie wypłaty kredytu i zobowiązania konsumenta – w zakresie spłaty kredytu, należy ocenić takie, które przyznają mu prawo do jednostronnego i swobodnego określenia kursu waluty, który ma mieć zastosowanie przy wypłacie kredytu i przy płatności rat. W umowie kredytu denominowanego do waluty rzeczywisty rozmiar zobowiązania banku do wypłaty kredytu wyznacza bowiem nie tyle wysokość kwoty kredytu w walucie, co jej równowartość w złotych.
Podobnie, faktyczny rozmiar zobowiązania kredytobiorcy do zwrotu kredytu wyznacza nie wysokość rat kredytu w walucie, ale ich równowartość w złotych. Zatem, przyznanie bankowi w umowie kredytu denominowanego prawa do jednostronnego i swobodnego określenia kursów waluty stosowanych do wypłaty kredytu i do określania wysokości rat w złotych, prowadzi do jednostronnego i swobodnego ustalenia przez ten bank, zarówno kwoty kredytu podlegającej wypłacie, jak i wysokości świadczeń stanowiących realizację zobowiązania kredytobiorcy do zwrotu kapitału z oprocentowaniem, czyli głównych elementów wyznaczających zakres zobowiązań stron umowy.
Takie postanowienia stanowią przekroczenie granic swobody stron w kształtowaniu umowy kredytu denominowanego do waluty obcej. Powyższe uwagi prowadzą do wniosku, że jeśli w świetle treści umowy długoterminowego kredytu denominowanego do waluty obcej żadne szczególne okoliczności nie uzasadniają prawa banku do swobodnego określenia kursu waluty dla celów wypłaty kwoty (transz) kredytu i spłaty jego rat, aby umowa ta została ukształtowana w zgodzie z naturą stosunku prawnego, jaki kreuje, musi przewidywać taki sposób ustalenia kursu waluty dla celu wypłaty kredytu i określenia wysokości rat, który nie będzie miał cech jednostronności i dowolności, a więc będzie niezależny od decyzji banku i obiektywnie weryfikowalny. Przedmiotowa umowa kredytu nie spełnia tych warunków.
W Załączniku nr 7 do umowy stron przewidziano, że kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że kwota kredytu lub transzy kredytu wypłacana jest w złotych, po przeliczeniu według kursu kupna waluty kredytu obowiązującego w Banku w dniu wypłaty kredytu lub transzy kredytu, zgodnie z Tabelą kursów walut Banku ogłaszaną w siedzibie Banku z zastosowaniem zasad ustalania kursów walut obowiązujących w Banku oraz, że kwota spłaty podlega przeliczeniu na złote po kursie sprzedaży waluty kredytu obowiązującym w Banku w dniu dokonywania spłaty, zgodnie z Tabelą kursów walut Banku ogłaszaną w siedzibie Banku na koniec dnia spłaty z zastosowaniem zasad ustalania kursów walut obowiązujących w Banku.
Ani sama umowa, ani regulamin nie definiowały bliżej Tabeli kursów ogłaszanej w siedzibie Banku i sposobu ustalania objętych nią kursów walut. Zatem umowa w żaden sposób nie ograniczała swobody Banku w określaniu kursów kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego w tabeli kursów. Mógł on nawet wyznaczać w swojej tabeli osobny kurs dla umów kredytu denominowanego lub niektórych z nich (np. z określonego okresu czasu lub dla określonego przedziału kwotowego kredytu). Oznacza to, że w świetle umowy Bank miał pełną swobodę w określeniu wysokości kursu, po którym nastąpi przeliczenie kwoty kredytu i jego rat z waluty na złote. Jednocześnie z treści umowy nie wynikało żadne uzasadnienie dla przyjęcia takiego rozwiązania.
Dodać można, że również w toku procesu pozwany żadnego przekonującego uzasadnienia w tym przedmiocie nie przedstawił. Podsumowując, postanowienia przedmiotowej umowy pozostawiały Bankowi pełną i nieuzasadnioną swobodę w jednostronnym określeniu kursu, po którym nastąpi przeliczenie kwoty kredytu z waluty kredytu na złote. Tym samym postanowienia te dały Bankowi nieuzasadnioną swobodę w jednostronnym określaniu rzeczywistego rozmiaru własnego zobowiązania do wypłaty kredytu i zobowiązania kredytobiorcy do spłaty rat kredytu. To zaś sprawiało, że treść ukształtowanego w ten sposób stosunku prawnego kredytu jest sprzeczna z właściwością (naturą) tego stosunku, co powodowało, że umowa jest sprzeczna z prawem w rozumieniu art. 58 § 1 k.c., a przez to jest nieważna.
Konsekwencją powyższego stwierdzenia było zasądzenie od pozwanego Banku na rzecz naszej Klientki sumy kwot spłaconych do dnia wyrokowania z tytułu spornej umowy kredytu na zasadzie tzw. teorii dwóch kondykcji, wraz z odsetkami ustawowymi, a także zwrot kosztów procesu w całości.
W przypadku uprawocnienia się wyroku w tym kształcie, łączna korzyść naszej Klientki opiewać będzie na ok. 220 tysięcy złotych.
Sprawę prowadzą adw. Jacek Sosnowski oraz adw. Bartłomiej Górczyński – Kancelaria Adwokacka Adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni
Inne ciekawe wyroki omawiamy na naszym kanale YouTube – zapraszamy do subskrybowania