W dniu 15 września 2022 r. Sąd Okręgowy w Katowicach I Wydział Cywilny (Przewodnicząca: sędzia Anna Sekuła) wydał wyrok w sprawie z powództwa naszej Klientki przeciwko ING Bankowi Śląskiemu S.A. w Katowicach (sygn. akt I C 360/22), w którym to ustalił nieważność umowy kredytu o Mieszkaniowy Kredyt Hipoteczny w złotych indeksowanego kursem CHF z dnia 28 lipca 2008 r. Ponadto zasądził od pozwanego Banku na rzecz powódki kwotę 131 400,17 zł (sto trzydzieści jeden tysięcy czterysta złotych 17/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 kwietnia 2022 r.
W pozwie oprócz żądania ustalenia nieważności spornej umowy kredytu domagaliśmy się zasądzenia na rzecz naszej Klientki na podstawie tzw. teorii dwóch kondykcji kwot: 379 116,47 PLN oraz 3 409,35 CHF.
Wyrok zapadł po przeprowadzeniu 1 rozprawy zdalnej, podczas której doszło do przesłuchania naszej Klientki. Pozew wpłynął do Sądu na początku marca 2022 r., a więc orzeczenie zapadło po nieco ponad pół roku.
Podzielając argumentację Kancelarii co do nieważności spornej umowy kredytu, Sąd I instancji stwierdził w pisemnym uzasadnieniu, iż kurs kupna i sprzedaży wyznaczany był w oparciu o wewnętrzną tabelę banku. Na podstawie tego mechanizmu po stronie banku powstało jednostronne uprawnienie do kształtowania wysokości świadczenia kredytobiorcy przez cały okres obowiązywania umowy, bez możliwości kontroli ze strony kredytobiorcy poprawności tworzonych tabel oraz kryteriów stosowanych kursów walutowych.
Ponadto, zastosowany w umowie mechanizm indeksacji, nie przewidywał żadnych ograniczeń wysokości świadczenia w sytuacji istotnej zmiany kursu franka szwajcarskiego. Zamieszczenie w umowie klauzuli upoważniającej bank do jednostronnego określenia kursu waluty, do której indeksowany jest udzielony kredyt, stwarza dla kredytodawcy możliwość całkowicie dowolnego ustalania wysokości rat kapitałowo-odsetkowych. Wobec tego, że w umowie nie zostały sformułowane konkretne i podlegające weryfikacji kryteria tworzenia przez bank tabeli kursów. Kredytobiorcy nie mogli w sposób świadomy wyrazić woli i zgody co do sposobu określenia wysokości jego zobowiązania.
Powyższy sposób ustalania wysokości kursów należy uznać za sprzeczny z naturą stosunku obligacyjnego, w tym zasadą równości stron kontraktu, określoną w art. 353(1) k.c. Wprowadzony do umowy mechanizm sprowadzał się do przyznania kredytodawcy prawa do jednostronnego ustalania wysokości świadczenia kredytobiorcy, bez odwołania do obiektywnych i weryfikowalnych czynników. W oparciu o postanowienia umowne, wbrew wymaganiom stawianym przez art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, nie można było ustalić, w jaki sposób przygotowywana jest tabela kursowa banku. Poinformowanie kredytobiorcy o ryzku walutowym, nie zwalnia od obowiązku stosowania we wzorcu umowy postanowień zgodnych z dobrymi obyczajami oraz interesem konsumenta.
Sprzecznie z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu. W konsekwencji Sąd uznał za nieważne, jako sprzeczne z naturą stosunku obligacyjnego, postanowienia umowy kredytu wprowadzające mechanizm indeksacji ze względu na sposób określenia tego mechanizmu, tj. dotyczące sposobu wypłaty kredytu i sposobu spłaty rat kredytu.
Ponadto, zastosowany w umowie mechanizm indeksacji, nie przewidywał żadnych ograniczeń wysokości świadczenia w sytuacji istotnej zmiany kursu franka szwajcarskiego. Znaczący wzrost kursu franka szwajcarskiego miał istotny wpływ na zmianę wysokości zobowiązania i sytuację majątkową konsumenta. Pozwany nie wypełnił w sposób należyty obowiązku informacyjnego w zakresie ryzyka kursowego.. W rezultacie powódka nie mogła w dacie zawarcia umowy przewidzieć konsekwencji finansowych związanych z nieograniczonym ryzykiem kursowym i jego wpływem na wysokość zobowiązania. Powyższe świadczy o rażącym naruszeniu interesów powódki jako konsumenta.
Reasumując należy stwierdzić, że zastosowany w umowie mechanizm indeksacji kredytu do waluty obcej, jako sprzeczny z naturą stosunku prawnego, narusza zasadę swobody umów określoną w art. 353(1) k.c. Ponieważ analizowane postanowienia umowne określają główne świadczenia stron, tj. elementy umowy przedmiotowo istotne, to w konsekwencji nieważna jest cała umowa z mocy art. 58 § 1 k.c. ze skutkiem ex tunc.
Jednocześnie wyjaśnienia wymaga, że kwota zasądzona od Banku w wyroku jest niższa niż ta, której Kancelaria domagała się w pozwie. Wynika to z tego, iż Sąd I instancji uwzględnił zgłoszony przez pozwany Bank zarzut potrącenia do kwoty 270 000,01 zł z tytułu wypłaconego kapitału kredytu. Zasądzona przez Sąd I instancji kwota stanowi nadwyżkę ponad ww. kwotę.
Nie dalej jednak niż po 3 tygodniach od wydania ww. wyroku Sąd I instancji uwzględnił wniosek Kancelarii o zabezpieczenia powództwa w sprawie poprzez zawieszenie obowiązku płatności dalszych rat kredytowych. W rezultacie nasza Klientka ze spokojem może oczekiwać wyznaczenia terminu rozprawy apelacyjnej.
W przypadku uprawocnienia się wyroku w tym kształcie, łączna korzyść naszej Klientki opiewać będzie na kwotę ponad 600 tysięcy złotych.
Sprawę prowadzą adw. Jacek Sosnowski oraz adw. Bartłomiej Górczyński – Kancelaria Adwokacka Adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni
Inne ciekawe wyroki omawiamy na naszym kanale YouTube – zapraszamy do subskrybowania