Wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2022 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie, I Wydział Cywilny, sygn. akt I ACa 855/21 oddalił apelację pozwanego Banku od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9 września 2021 r. sygn. akt I C 1559/19, na mocy którego Sąd I instancji ustalił nieważność umowy kredytu hipotecznego indeksowanego kursem CHF zawartej pomiędzy naszymi Klientami a Raiffeisen Bank International AG z siedzibą w Wiedniu (uprzednio: EFG Eurobankiem Ergasias S.A. z siedzibą w Warszawie) w 2007 roku oraz zasądził od Raiffeisen Bank International AG z siedzibą w Wiedniu na rzecz naszych klientów solidarnie kwotę 6.417,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Jednocześnie w pkt 2 wyroku Sąd II instancji obciążył Raiffeisen Bank International AG z siedzibą w Wiedniu prowadzącego działalność w ramach oddziału: Raiffeisen Bank International AG (SA) Oddział w Polsce z siedzibą w Warszawie kosztami postępowania apelacyjnego w kwocie 4 050,00 zł.
W ustnych motywach rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny w Warszawie niemalże w całości podzielił naszą argumentację odnośnie zasadności powództwa i bezzasadności apelacji pozwanego Banku.
Przede wszystkim Sąd II instancji potwierdził za Sądem I instancji, że nasi Klienci posiadają interes prawny w dochodzeniu ustalenia nieważności umowy. Ustalenie takie pozwoli bowiem na uregulowanie stosunków prawnych pomiędzy Kredytobiorcami i Bankiem, zlikwiduje stan niepewności pomiędzy nimi i pozwoli na sprecyzowanie dalszych roszczeń obu stronom umowy kredytu.
Podtrzymując stanowisko Sądu Okręgowego w Warszawie, Sąd Apelacyjny wskazał, że ryzyko walutowe wprowadziła do umowy klauzula indeksacyjna, czyli postanowienie wprowadzające zasadę przeliczania wysokości kapitału, a następnie zadłużenia i obliczania rat w odniesieniu do kursów CHF.
Zdaniem Sądu II instancji apelujący Bank nie zdołał wykazać, że postanowienia wprowadzające ryzyko walutowe, w tym główne postanowienie dotyczące zawarcia umowy o kredyt indeksowany do CHF, zostały indywidualnie uzgodnione z naszymi Klientami. Umowa została zawarta na standardowym wzorcu umowy kredytu indeksowanego, przygotowanym przez pozwany Bank. W ocenie Sądu Apelacyjnego, jedynym elementem uzgodnionym indywidualnie była oczekiwana kwota kredytu wyrażona w złotych polskich. Sam produkt w postaci kredytu indeksowanego do CHF został natomiast przygotowany przez pozwany Bank. Nie było żadnych możliwości negocjacji postanowień co do ryzyka walutowego, w szczególności przez wprowadzenie górnego pułapu tego ryzyka lub zastosowanie innych mechanizmów zabezpieczających usprawiedliwione interesy konsumenta.
Odnosząc się do dowodów, na które powoływał się pozwany Bank, Sąd II instancji wskazał, że o indywidualnym uzgodnieniu postanowień umownych dotyczących indeksacji nie świadczyły złożone do akt sprawy dowody z dokumentów, w szczególności oświadczenia o ryzyku gdyż naszym Klientom zaoferowano produkt typowy, przygotowany w całości przez bank i adresowany do klientów zainteresowanych umową kredytu hipotecznego. Zarówno wniosek kredytowy, jak i umowa kredytowa opierały się o wzorzec stosowany w banku.
Sąd II instancji potwierdził przy tym, że nie ma w sprawie niniejszej znaczenia jak pozwany Bank finansował udzielanie kredytów indeksowanych, gdyż fakt ten nie może bowiem usprawiedliwiać działań nieuczciwych względem konsumentów.
Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał, że rację ma Sąd I instancji, że wykorzystanie przez przedsiębiorcę swojej przewagi informacyjnej i pozycji rynkowej (siły negocjacyjnej) po to, aby nakłonić konsumenta do zawarcia umowy kredytu indeksowanego do CHF, nieuczciwe traktowanie konsumenta przez zatajenie przed nim podstawowych informacji o tym, jak faktycznie może kształtować się kurs CHF w okresie obowiązywania umowy kredytu i jak może wpłynąć to na wysokość obciążeń konsumenta (generując jednocześnie nieuzasadnione dodatkowe korzyści banku) jest działaniem naruszającym dobre obyczaje.
Natomiast narzucenie konsumentowi zarabiającemu w walucie krajowej niczym nieograniczonego ryzyka walutowego, szczególnie w przypadku kredytów hipotecznych z zasady zawieranych na wiele lat i opiewających na wysokie sumy, rażąco narusza interesy konsumenta. Naraża go bowiem na znaczny wzrost zadłużenia, podraża koszty kredytowania w stopniu, którego konsument nie był świadomy w dacie zawierania umowy, a nawet może spowodować taki wzrost zadłużenia, któremu konsument nie podoła.
W podsumowaniu, Sąd Apelacyjny wskazał, że uznanie, że klauzula taka jest bezskuteczna względem konsumenta, nakazuje ustalić nieważność umowy, bowiem umowa nie może funkcjonować bez określenia głównego przedmiotu. Nie istnieje żadna regulacja ustawowa, która mogłaby w takim przypadku mieć zastosowanie w miejsce niedozwolonego postanowienia umownego. Nie jest możliwe zachowanie takiej umowy w mocy jako kredytu złotowego oprocentowanego stawką LIBOR albo stawką WIBOR, w obu przypadkach bowiem sprowadzałoby się to do nieuprawnionego przekształcenia przez sąd pierwotnej umowy.
Sąd podzielił więc zaprezentowaną przez Kancelarię argumentację w zakresie nieważności przedmiotowej umowy kredytowej.
Pozwany Bank zarówno w toku postępowania przed Sądem I instancji jak i w toku rozprawy apelacyjnej nie przedstawił żadnych dowodów, które potwierdziłyby że doszło do jakichkolwiek negocjacji czy indywidualnego uzgodnienia postanowień umowy, a także aby nasi Klienci zostali rzetelnie poinformowani o ryzykach wynikających z tego typu umowy.
Zapadły wyrok jest prawomocny, stanowi podstawę do rozliczeń naszych Klientów z pozwanym Bankiem (takie czynności zostały już podjęte przez naszą Kancelarię), w tym wykreślenia zabezpieczenia hipotecznego na kredytowanej nieruchomości.
Sprawę prowadził adw. Jacek Sosnowski