Wyrokiem z dnia 5 maja 2022 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu, I Wydział Cywilny, po rozpoznaniu sprawy o sygnaturze akt I C 1751/19 ustalił, że umowa kredytu indeksowanego zawarta z poprzednikiem prawnym Pozwanego banku (GE Money Bank) jest nieważna w całości oraz zasądził od Pozwanego na rzecz Klientów Kancelarii kwotę ponad 350 tys. zł wraz z odsetkami, jak również postanowił obciążyć przegrany bank w całości kosztami procesu.
W sprawie odbyły się trzy terminy rozpraw, podczas których Sąd przesłuchał Powodów, a także świadków będących pracownikami banku. W tym miejscu warto wskazać, że przesłuchanie świadków na wniosek pozwanego Banku nie przyczyniło się w zasadzie w żaden sposób do wyjaśnienia najważniejszych dla sprawy okoliczności, czyli przebiegu procedury udzielania Klientom Kancelarii kredytu, a sprowadzało do stwierdzeń, że stosowali oni wszystkie obowiązujące w banku ówcześnie procedury.
Z uwagi na upływ czasu, świadkowie nie pamiętali ani Powodów, ani procedur obowiązujących kilkanaście lat temu w banku. Mimo to, z zeznań świadków można było wywnioskować, że Kredytobiorcy nie mieli w ogóle wpływu na treść umowy, bowiem jej wzór był przygotowywany przez Departament Prawny banku i przesyłany doradcom kredytowym, celem uzyskania na umowie podpisu Kredytobiorców.
Powyższe potwierdzało zarzuty Powodów w stosunku do Pozwanego, opierające się m.in. na umieszczeniu w Umowie niedozwolonych klauzul przeliczeniowych, których treść nie była z Powodami indywidualnie negocjowana.
Powodowie początkowo w pozwie domagali się wyłącznie ustalenia nieważności umowy kredytu zawartej z Pozwanym, następnie modyfikując powództwo zgodnie z obowiązującą aktualnie teorią dwóch kondykcji. W imieniu Klientów Kancelarii zgłoszone żądania motywowaliśmy nie tylko występowaniem w Umowie niedozwolonych klauzul przeliczeniowych, ale także sprzecznością Umowy z przepisami prawa tj. kodeksem cywilnym oraz ustawą Prawo bankowe, jak również naruszeniem zasad współżycia społecznego i równowagi kontraktowej.
Pozwany natomiast wnosił o oddalenie powództwa w całości, w tym w szczególności podnosił brak interesu prawnego w dochodzeniu przez Klientów Kancelarii ustalenia nieważności umowy. Dodatkowo Pozwany podnosił zarzut przedawnienia roszczenia Kredytobiorców, jak też wskazywał, że kursy ustalane w tabeli kursowej banku były prawidłowe, ponieważ odnosiły się do obiektywnego miernika, jakim jest średni kurs NBP.
Pozwany wywodził także, że umowa ta może być utrzymana w mocy, gdyż po wyeliminowaniu elementu marży ten obiektywny wskaźnik, jakim jest średni kurs NBP, mógłby prowadzić do kontynuowania umowy, w związku z czym bank sprzeciwiał się ustaleniu nieważności umowy i dochodzonym świadczeniom pieniężnym.
Sąd nie podzielił zapatrywania Pozwanego, uznając, że Klientom Kancelarii przysługuje status konsumentów, bowiem tylko wyrok ustalający doprowadza do eliminacji niepewności występującej w stosunkach między stronami, a dotyczącej nieobowiązywania określonych postanowień w relacjach kredytowych między stronami procesu. Sąd nie przychylił się także do kwestionowanego przez Pozwanego statusu konsumenta przysługującego obydwojgu Powodów.
Nie spotkały się z uznaniem Sądu twierdzenia Banku, że wskazanie adresu kredytowanej nieruchomości, jako adresu do przechowywania dokumentacji księgowej, uniemożliwia uznanie danej osoby za konsumenta. Również brak wykazania negocjowania zapisów umowy, nierównomierne rozłożenie między stronami praw i obowiązków czy ryzyka prowadzącego do zachwiania równowagi kontraktowej oraz niepoinformowanie kredytobiorców o sposobie ustalenia ich zobowiązania wobec Banku wyrażonego w CHF, doprowadziły łącznie do wniosku, że Klientom Kancelarii z całą pewnością przysługuje ochrona należna konsumentom w relacjach z podmiotami profesjonalnymi, w tym z pozwanym w niniejszej sprawie bankiem.
Ponadto Sąd bardzo krytycznie ocenił kwestię ustalania przez bank kursów kupna i sprzedaży w Tabeli Kursowej, wskazując, że kurs ten był kursem, na który bank mógł wpływać poprzez marżę, a wartości wynikające z tej tabeli nie spełniały warunków obiektywności .
W dalszej kolejności Sąd odniósł się do poglądu wyrażanego już w orzecznictwie i potwierdzonego przez TSUE, że nie ma możliwości odcięcia marży banku od kursu średniego NBP, gdyż takie działanie zmieniałoby istotę klauzul abuzywnych i charakter zobowiązania kredytowego.
Przychylenie się do wniosku banku o pozostawienie w Umowie kursu średniego NBP celem stosowania indeksacji doprowadziłoby do niedozwolonej praktyki banków i stanowiło zachętę dla przedsiębiorców do konstruowania postanowień umownych w sposób modułowy, wypaczając tym samym sens ochronnego charakteru unijnych regulacji. Nadto strona powodowa nie wyraziła zgody na dalsze trwanie umowy z pominięciem klauzuli indeksacyjnej.
W konsekwencji Sąd uznał, że umowa kredytu jest nieważna i zasądził od Pozwanego na rzecz Klientów Kancelarii prawie wszystkie dochodzone pozwem kwoty, które jak wskazał Sąd, stanowią świadczenie nienależne Bankowi i winny zostać przez niego zwrócone.
Pełnomocnik Banku BPH złożył już wniosek o sporządzenie uzasadnienia powyższego wyroku, co stanowi zapowiedź wniesienia apelacji, niezależnie od tego – po analizie prawomocnych wyroków jakie zapadły z udziałem tego banku – Klienci Kancelarii ze spokojem mogą oczekiwać na przebieg postępowania sądowego w drugiej instancji.
Sprawę prowadzili adw. Jacek Sosnowski i adw. Dominika Peżyńska – Kancelaria adwokacka Adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni