Wyrokiem z dnia 25 sierpnia 2022 roku Sąd Okręgowy w Warszawie, XVIII Wydział Cywilny, sygn. akt XXVIII C 6005/21 ustalił, że umowa o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „Multiplan” waloryzowany kursem CHF z dnia 29 sierpnia 2007 roku jest nieważna oraz zasądził łącznie od pozwanego Banku na rzecz Naszych klientów kwotę 334 386,51 zł oraz kwotę 62 632,03 CHF wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie każdej z tych kwot od dnia 21 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części. Jednocześnie Sąd ustalił, że pozwany jest zobowiązany do zwrotu Naszym Klientom całości poniesionych przez Nich kosztów procesu w wysokości 11 934 zł, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Głównym żądaniem pozwu było ustalenie nieważności zawartej między stronami umowy o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „Multiplan” waloryzowany kursem CHF z dnia 29 sierpnia 2007 roku i zwrot świadczenia spełnionego przez stronę powodową na rzecz Pozwanego Banku na poczet tej umowy.
W treści pozwu oraz pism procesowych wskazaliśmy, iż nasi Klienci kwestionowaną Umowę zawarli z pozwanym bankiem w charakterze konsumentów w celu zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych. W pozwie wskazaliśmy, że Umowa łącząca naszych Klientów z pozwanym Bankiem jest nieważna jako sprzeczna z naturą stosunku prawnego, zasadami współżycia społecznego, naturą umowy kredytu, a także wobec abuzywności postanowień Umowy, po których koniecznym usunięciu z Umowy nie może być ona dalej wykonywana i jako taka na podstawie art. 58 § 3 k.c. powinna podlegać unieważnieniu. Jako kwestionowane przez siebie postanowienia Umowy wskazaliśmy postanowienia zawarte w § 10 ust. 4 Umowy.
Na mocy wyżej wskazanych postanowień pozwany bank arbitralnie ustalał kursy kupna i sprzedaży waluty obcej, na podstawie których ustalał wysokość kwotę kredytu oraz wysokość rat podlegających spłacie. W konsekwencji postulowanej nieważności Umowy Nasi Klienci na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu wnieśli o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwot 334 386,51 zł i 62 632,03 CHF z odsetkami jako świadczeń uiszczonych przez powodów na rzecz pozwanego w wykonaniu Umowy w okresie od dnia 29 października 2007 r. do dnia 28 października 2020 r., z tytułu rat kredytu.
Roszczenie ewentualne o zasądzenie od pozwanego na rzecz naszych Klientów kwoty 205 170,65 zł nasi Klienci zgłosili na wypadek uznania klauzul indeksacyjnych za bezskuteczne, z dalszym obowiązywaniem pozostałej części Umowy. Kwota ta stanowić miała przy tym różnicę pomiędzy sumą wpłat dokonanych przez naszych Klientów tytułem spłaty rat kredytu, a kwotą która w ocenie naszych Klientów powinna zostać przez nich uiszczona przy założeniu bezskuteczności umowy.
Przedstawiony przez Nas pogląd m.in. co do abuzywności klauzul zawartych w treści umowy, jak też Regulaminu stanowiącego jej integralną część oraz skutków tej abuzywności zaaprobował Sąd orzekający w niniejszym postępowaniu. W ustnych motywach rozstrzygnięcia Sąd wskazał, iż żądanie stwierdzenia nieważności spornej umowy kredytu okazało się uzasadnione. Sąd podkreślił, że postanowienia dotyczące indeksacji w zakresie w jakim odsyłają do kursów waluty ustalonych jednostronnie przez Bank w Tabelach kursowych są sprzeczne z naturą stosunku zobowiązaniowego.
Zasada swobody umów nie zezwala na to, aby jedna strona, zwłaszcza silniejsza, mogła na etapie realizacji umowy kredytu narzucać drugiej stronie wymiar jej zobowiązań, szczególnie w zakresie podstawowych obowiązków drugiej strony wynikających z tej umowy. Jednocześnie zawarte w treści umowy zapisy mają charakter niedozwolony. W ocenie Sądu, klauzula indeksacyjna obejmująca warunek ryzyka kursowego nie jest transparentna, asymetryczne rozkłada ryzyko i przyznaje Bankowi uprawnienia do swobodnego modyfikowania świadczenia konsumentów.
W konsekwencji postanowienia wprowadzające tego rodzaju mechanizm są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumentów – naszych Klientów, którzy nie mieli możliwości uprzedniej oceny własnej sytuacji – w tym wysokości wymagalnych rat kredytu – i byli zdani wyłącznie na arbitralne decyzje banku. Wobec powyższego, Kredytobiorcy nie są tymi postanowieniami związani.
W ocenie Sądu, sprzeczność z ustawą postanowień odsyłających do Tabel Kursowych banku oraz ich abuzywność prowadzi do upadku całego mechanizmu indeksacji, gdyż bez tego odesłania nie byłoby możliwe ustalenie wysokości świadczeń stron. Nie ma ponadto możliwości zastąpienia klauzul waloryzacyjnych jakimkolwiek przepisem dyspozytywnym czy to kodeksu cywilnego czy też prawa bankowego lub innego polskiego aktu prawnego, co było jednoznaczne z koniecznością ustalenia nieważności przedmiotowej umowy.
Nieważność umowy o kredyt zawartej przez strony skutkowała zaś uznaniem za zasadne żądania Powodów o zwrot tego, co na jej podstawie świadczyli zgodnie z treścią art. 410 k.c. W konsekwencji czego, Sąd zasądził na rzecz Naszych Klientów wszystkie środki uiszczonej przez nich na rzecz Banku w wykonaniu tejże umowy tytułem zwrotu nienależnego świadczenia tj. 334 386,51 zł oraz kwotę 62 632,03 CHF.
Sąd podzielił więc zaprezentowaną przez naszą Kancelarię argumentację w zakresie nieważności przedmiotowej umowy kredytowej i zasadności zasądzenia od pozwanego Banku na rzecz naszych Klientów zwrotu środków pieniężnych wpłaconych tytułem jej wykonania.
Zapadły wyrok jest nieprawomocny, jednak mając na uwadze kierunek linii orzeczniczej należy wyrazić nadzieję, że wyrok utrzyma się w II instancji.
Sprawę prowadził adw. Jacek Sosnowski