Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2022 r., Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny (Sędzia Adam Mitkiewicz, sygn. akt XXV C 2214/19) ustalił w punkcie 1, że umowa o kredyt hipoteczny EXTRALOKUM zawarta przez naszych Klientów z Santander Bank Polska S. A. w Warszawie jest nieważna.
W punkcie drugim wyroku Sąd zasądził od pozwanego Santander Bank Polska S.A. w Warszawie na rzecz naszych Klientów kwotę 60.438,82 zł oraz 21.679,97 CHF wraz z odsetkami za opóźnienie. Powództwo zostało uwzględnione w całości, w związku z czym Sąd w pkt. 3 zasądził od Banku na rzecz naszych Klientów 6.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Postępowanie wszczęto w kwietniu 2019 roku. Proces w I instancji trwał 36 miesięcy. W pozwie nasi Klienci powoływali się na brak związania negowanymi klauzulami przeliczeniowymi wobec obciążenia ich nadmiernym ryzykiem kursowym, braku należytej informacji o nim, a zarazem arbitralnego wyznaczania kursu waluty. Powodowie podnieśli również, że konsekwencją uznania kwestionowanych postanowień za abuzywne jest to, iż są one bezskutecznie i nie wiążą stron.
Santander Bank S.A. w Warszawie wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od naszych Klientów na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany bank w pierwszej kolejności zarzucił brak interesu prawnego kredytobiorców w zakresie powództwa o ustalenie. Następnie zaprzeczył zasadności powództwa podnosząc, że łącząca strony umowa jest w całości ważna, nie zawiera klauzul abuzywnych. Umowa była indywidualnie negocjowana w zakresie mechanizmu indeksacji. Ewentualne postanowienia abuzywne mogą zostać uzupełnione przez przepisy dyspozytywne. Strona pozwana podniosła zarzut potrącenia oraz zatrzymania roszczeń pieniężnych naszych Klientów z roszczeniem o zwrot kwoty uruchomionego kredytu i tzw. wynagrodzeniem za bezumowne korzystanie z kapitału.
W trakcie postępowania odbyły się dwie rozprawy. Podczas pierwszej przesłuchano naszych Klientów. W trakcie zeznań wskazano, że Bank nie wyjaśnił przed podpisaniem umowy kredytu na czym polega indeksacja kwoty kredytu, ani jaki wpływ na wysokość zobowiązania mają kursy kupna i sprzedaży. Nasi Klienci nie zostali poinformowani w sposób rzetelny o ryzyku kursowym. Nie mieli możliwości negocjowani warunków umowy kredytu hipotecznego.
Sąd pominął znaczną część wniosków dowodowych zgłoszonych na okoliczności nieistotne dla sprawy. Sąd pominął wnioski o dopuszczenie dowodu z różnych organów państwowych związanych z kredytami indeksowanymi do waluty obcej i prognoz dotyczących kursów walutowych, albowiem nie zawierały one wiążącej sąd rozpoznający sprawę wykładni przepisów prawa, dotyczyły natomiast kwestii niezwiązanych z tą konkretną umową kredytową, a zatem nie stanowiły w przedmiotowej sprawie faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia.
Sąd pominął dowód z zeznań zawnioskowanych przez pozwanego pracowników banku, gdyż świadkowie ci nie mieli kontaktu z naszymi Klientami przed podpisaniem umowy. Zbędne było również przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.
Na drugiej z rozpraw strony przedstawiły swoje stanowiska. Oprócz argumentacji dot. rzekomej ważności umowy kredytu, Bank podkreślał, że nawet w przypadku nie podzielenia przez Sąd ww. twierdzeń – roszczenie pieniężne winno zostać potrącone z wierzytelnością Banku, względnie zatrzymane.
Sąd ustalił, że nasi Klienci posiadali status konsumentów. Okoliczność, że nasza Klientka ma w miejscu swojego zamieszkana zarejestrowaną działalność gospodarczą nie ma znaczenia dla uznania jej statusu jako konsumenta, a postanowienia umowy dotyczące ustalania kursów waluty nie były indywidualnie uzgodnione z kredytobiorcą.
Zdaniem Sądu warunki umowy dotyczące ustalania kursów waluty CHF, które miały zastosowanie do ustalania wysokości salda kredytu jak i wysokości rat kapitałowo-odsetkowych dawały pozwanemu bankowi uprawnienie do dowolnego kształtowania zobowiązań drugiej strony umowy. W tym zakresie postanowienia umowy nie zawierały żadnych ograniczeń, pozwalając bankowi na niczym nieograniczone ustalanie kursu CHF w swoich tabelach, a tym samym wysokości zobowiązań kredytobiorcy.
Możliwość dowolnego ustalania kursu CHF przez bank powoduje, że nie można ustalić na podstawie postanowień umowy jaka będzie wysokość zobowiązania kredytobiorcy w dacie wypłaty kredytu, jak i w trakcie wykonywania umowy przez kredytobiorcę (saldo) i jaka będzie wysokość zobowiązań kredytobiorcy z tytułu obowiązku zapłaty rat kapitałowo- odsetkowych. Wszystkie te wartości mogą być dowolnie kształtowane przez bank poprzez ustalanie kursu CHF. Powoduje to zdaniem Sądu sprzeczność umowy z bezwzględnie obowiązującymi przepisami art. 69 prawa bankowego.
Sąd wskazał również, że postanowienia indeksacyjne zawarte w spornej umowie składały się na główne świadczenia stron. Sąd uznał także, że tak ukształtowany stosunek prawny jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (art. 58 par 2 k.c.).
W związku z ustaleniem, że łącząca strony umowa była nieważna nasi Klienci mogli domagać się zwrotu tego co na jej podstawie świadczyli na rzecz banku. Wysokość żądanej przez powodów kwoty została wskazana przez bank w wydanym zaświadczeniu, wynikała ponadto z dowodów wpłat i dodatkowo nie była kwestionowana przez Bank. Sąd uznał, że nie uznaje zarzutu potrącenia, albowiem wierzytelność banku nie była wymagalna – Bank nigdy nie wzywał naszych Klientów do zwrotu jakichkolwiek kwot. Nadto, z treści pełnomocnictwa procesowego nie wynika, by nasi Klienci upoważnili pełnomocników procesowych do odbierania w ich imieniu jakichkolwiek oświadczeń dot. wzajemnych rozliczeń kredytobiorców z bankiem.
Wobec nieważności Sąd uwzględnił roszczenie o zapłatę. Wyrok nie jest prawomocny.
Sprawę prowadzili adw. Jacek Sosnowski oraz adw. Tomasz Pietrusiak z kancelarii Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni.