Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2024 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny orzekł, że:
- ustala, że umowa kredytu budowlanego w walucie wymienialnej z dnia 4 grudnia 2006 r. zawarta pomiędzy Bankiem Gospodarki Żywnościowej S.A. z siedzibą w Warszawie a Klientami jest nieważna,
- zasądza od BNP Paribas Bank Polska S.A. z siedzibą w Warszawie łącznie na rzecz Klientów kwotę 685.454,79 (sześćset osiemdziesiąt pięć tysięcy czterysta pięćdziesiąt cztery i 79/100) złote wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie,
- oddala powództwo w pozostałym zakresie,
- Zasądza od BNP Paribas Bank Polska S.A. z siedzibą w Warszawie łącznie na rzecz Klientów kwotę 11.834 (jedenaście tysięcy osiemset trzydzieści cztery) złote tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty, w tym kwotę 10.800 (dziesięć tysięcy osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Pozew został formalnie zarejestrowany w Sądzie 26 maja 2022 r. – sprawa do wydania wyroku przez Sąd I-ej Instancji trwała niecałe dwa lata.
Strony wymieniły pisma procesowe, w których szeroko prezentowały swoje stanowiska.
Został wyznaczony w sprawie jeden termin rozprawy – 12 kwietnia 2024 r., na której Sąd przesłuchał Klientów na okoliczność zawarcia umowy kredytowej. Po wysłuchaniu Sąd zamknął rozprawę i ogłosił wyrok.
BNP Paribas Bank Polska SA jest następcą prawnym w zakresie umowy kredytu budowlanego Banku Gospodarki Żywnościowej SA z siedzibą w Warszawie.
Sąd uznał zeznania powodów za w pełni wiarygodne, jako że były spójne i rzeczowe.
W ocenie Sądu, powodowie niewątpliwie mają interes prawny w ustaleniu nieistnienia stosunku prawnego z uwagi na nieważność umowy. Przedmiotowa umowa nie została jeszcze wykonana, w rezultacie zaś – w przypadku braku ustalenia nieważności umowy – pozwany mógłby w dalszym ciągu żądać spłaty rat kredytu przez powodów, których to rozmiarów strona powodowa, na podstawie postanowień umownych, nie jest w stanie ustalić.
W ocenie Sądu umowa była nieważna w całości.
Sąd w ustnych motywach wskazał, że w umowie nie wskazano mechanizmu określania kursu franka szwajcarskiego zarówno na potrzeby ustalenia kwoty, która finalnie zostanie wypłacona powodowi w wyniku realizacji umowy, jak i na potrzeby określenia każdej raty, który jednocześnie byłyby niezależny od decyzji pozwanego. Nie tylko nie wskazano mechanizmu ustalania kursów walut, ale nawet nie uczyniono integralną częścią umowy stosownych, wewnętrznych regulacji obowiązujących u pozwanego, które określałyby te kursy lub które regulowałyby kwestię ustalania tabel kursów walut.
Co więcej, żaden z przepisów umowy nie zawierał jakichkolwiek ograniczeń odnośnie do sposobu ustalania przez pozwanego kursów walut, w szczególności nie wyłączał możliwości ustalenia oddzielnych kursów walut na potrzeby umów kredytowych denominowanych do walut obcych i oddzielnych na potrzeby skupu lub sprzedaży tychże walut. Oznacza to, że pozwany miał całkowitą swobodę w określaniu tak kursu kupna, jak i sprzedaży franka szwajcarskiego, a tym samym miał możliwość swobodnego kształtowania wysokości raty, którą Powodowie byli zobowiązany uiszczać w wykonaniu umowy.
Dalej Sąd wskazał, że przyznanie sobie przez pozwanego prawa do jednostronnego regulowania wysokości rat kredytu poprzez wyznaczanie w tabelach kursowych kursu kupna oraz sprzedaży franka szwajcarskiego oraz wysokości tzw. spreadu (różnica między kursem sprzedaży i zakupu waluty obcej) przy pozbawieniu konsumenta jakiegokolwiek wpływu, bez wątpienia narusza jego interesy i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami.
Dla wypełnienia przez bank obowiązków informacyjnych w zakresie obarczenia konsumenta ryzykiem kontraktowym nie jest wystarczające wskazanie w umowie, że ryzyko związane ze zmianą kursu waluty ponosi kredytobiorca oraz odebranie od strony powodowej oświadczenia, zawartego we wniosku o udzielenie kredytu, o standardowej treści, że została poinformowana o ponoszeniu ryzyka wynikającego ze zmiany kursu waluty oraz przyjęła do wiadomości i akceptuje to ryzyko.
Uwzględniając powyższe, Sąd podzielił stanowisko Kancelarii, że skutkiem abuzywności wskazanych postanowień umowy stron wprowadzających zasadę waloryzacji i określających jej mechanizm, jest upadek umowy ze skutkiem ex tunc.
Uwzględniając żądanie zapłaty zgłoszone przez powodów w roszczeniu głównym sąd opowiedział się za przeważającą obecnie w judykaturze oraz, jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 grudnia 2019 r., sygn. akt V CSK 382/18, panującą niepodzielnie w doktrynie, teorią dwóch kondykcji
W chwili sporządzania niniejszego opisu, brak było informacji o złożeniu przez Bank wniosku o uzasadnienie wyroku, lecz praktyka wskazuje, iż należy się tego spodziewać.
Zapadły wyrok jest nieprawomocny, jednak mając na uwadze kierunek linii orzeczniczej, można być dobrej myśli co do ostatecznego ewentualnego rozstrzygnięcia przed Sądem Apelacyjnym.