Wyrok z 20 lipca 2020 r., sygn. akt I C 136/19
Sąd Okręgowy w Warszawie, I Wydział Cywilny w wyroku z 20 lipca 2020 r., sygn, akt I C 136/19, ustalił, że umowa o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „MultiPlan” waloryzowany kursem CHF zawarta przez Klientów kancelarii z BRE Bank S.A. z siedzibą w Warszawie (obecna nazwa mBank S.A. z siedzibą w Warszawie) jest nieważna.
Niniejsza sprawa zakończyła się w pierwszej instancji szybko. Na pierwszym terminie przesłuchano powoda, następnie na posiedzeniu niejawnym sąd pominął dowód z opinii biegłego, co już wskazywało, że nie zapadnie tutaj wyrok „odfrankowujący” umowę. Następnie sąd wyznaczył termin rozprawy, gdzie udzielił głosu stronom i zamknął rozprawę.
Niezwykle istotne w tej sprawie jest ustalenie nieważności umowy w sentencji orzeczenia oraz fakt, że sąd w motywach ustnych rozstrzygnięcia wskazał na bardzo poważne wady konstrukcyjne przedmiotowej umowy, które w konsekwencji doprowadziły do jej nieważności. Nie badał zatem abuzywności kwestionowanych przez powoda zapisów umownych, uznał to bowiem za zbędne wobec dopatrzenia się przyczyn nieważności w naruszeniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego.
Ustne motywy wyroku:
– sąd poddał ocenie wyłącznie przesłanki ustalenia nieważności umowy, nie badał abuzwyności klauzul, uznając to za zbędne z uwagi na nieważność umowy z innych przyczyn
– umowa nie wskazuje podstaw do określenia świadczeń stron
– podwójna indeksacja – kredytobiorca aż dwa razy poddawany był indeksacji (wypłata i splata kredytu)
– zapisy umowne nie pozwalają ustalić konkretnej kwoty rat – swobodne ustalanie wysokości świadczenia przez bank
– brak wskazania wysokości świadczenia kredytobiorcy w umowie, nie określono wysokości rat ani sposobu ich ustalenia
– sprzeczność umowy z art. 69 ustawy prawo bankowe, sposób indeksacji powodujący nieważność umowy – konieczność zwrotu przez kredytobiorcę kwoty innej niż kwota uruchomionego kredytu
– umowa nie spełnia przesłanek składających się na definicję umowy kredytowej
– wykształcenie, wykonywany zawód, świadomość kredytobiorcy co do zapisów umownych, wykonywanie umowy nie mają żadnego znaczenia dla oceny jej ważności
– naruszenie art. 353 (1) k.c. – postanowienia umowne uprawniają tylko jedna ze stron umowy do kształtowania sytuacji drugiej strony
– umowa narusza art. 69 ustawy Prawo bankowe oraz 353 (1) k.c., w związku z czym zastosowanie znajdzie art. 58 k.c.
– istotą waloryzacji jest zabezpieczenie interesu wszystkich stron umowy, tymczasem stosowana przez bank indeksacja zabezpieczenia jedynie interes banku, co więcej waloryzacja dot. zmiany siły nabywczej pieniądza, ma na celu utrzymanie świadczenia na jednym poziomie, tutaj natomiast takie przesłanki nie zaistniały, a mimo to bank waloryzował świadczenie kosztem kredytobiorcy.
Wyrok ten – jeżeli się uprawomocni lub zostanie utrzymany w II instancji – będzie miał dla klienta wiele pozytywnych konsekwencji, przyniesie kredytobiorcy znaczne korzyści. Po pierwsze – definitywnie zakończy spór z bankiem i rozstrzygnie sytuację konsumenta, ustanie zatem niepewność prawa powstała w wyniku istnienia w obrocie wadliwej umowy kredytowej.
Podsumowując – wyrok ustalający nieważność umowy kredytowej przynosi kredytobiorcy wielopłaszczyznowe korzyści – 1) definitywnie i kompleksowo rozstrzyga jego sytuację z bankiem, usuwa niepewność prawa, 2)niweluje zadłużenie wobec banku – w ostatecznym rozrachunku klient odda bankowi kilka razy mniej niż w wypadku funkcjonowania tego rodzaju umowy, 3) stanowi tytuł do wykreślenia hipoteki bez odrębnego, skomplikowanego postępowania sądowego. Można więc powiedzieć, że takie rozstrzygnięcie zwraca konsumentowi wolność utraconą w pewnym sensie przez działania nieuczciwego banku, jak również przywraca porządek aksjologiczny w szerszym znaczeniu, zaburzony istnieniem w obrocie nieuczciwej umowy zawartej przez silnego przedsiębiorcę ze słabszym uczestnikiem obrotu – konsumentem.