W dniu 13 grudnia 2022 r. zapadł wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie V Wydział Cywilny (Sędzia del. Piotr Bednarczyk) w sprawie zawisłej pod sygnaturą akt V ACa 836/21, na mocy którego została oddalona apelacja Pozwanego – Santander Consumer Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we Wrocławiu. Oznacza to, że został utrzymany w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 18 sierpnia 2021 r. w sprawie o sygnaturze akt XXVIII C 3444/21. Oznacza to, że umowa zawarta przez naszych Klientów z Pozwanym we wrześniu 2007 roku jest nieważna. Nadto Sąd Apelacyjny zasądził na rzecz Powodów od Pozwanego kwotę 8 100 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.
- Sąd Apelacyjny oddalił apelację Santander Consumer Bank w sprawie umowy kredytowej z września 2007 roku i utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego z sierpnia 2021 roku, który uznawał umowę za nieważną.
- Sąd uznał, że klauzule indeksacyjne w umowie kredytowej były niedozwolone i sprzeczne z przepisami prawa, co skutkuje całkowitą nieważnością umowy.
- Sąd przyjął prokonsumencką linie orzeczniczą w sprawach dotyczących umów kredytowych waloryzowanych kursem CHF i potwierdził rażące naruszenie interesu konsumentów przez Santander Consumer Bank.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że omawiany wyrok ma de facto charakter precedensowy i stanowi kolejny krok ze strony naszej Kancelarii w zakresie kształtowania linii orzeczniczej w sprawach dotyczących umów kredytowych waloryzowanych kursem CHF zawartych z – Santander Consumer Bank Spółka Akcyjna z siedzibą we Wrocławiu.
Odmienny charakter umowy zawartej przez naszych Klientów wynika z faktu zastosowania klauzuli spłaty kredytu po kursie sprzedaży Narodowego Banku Polskiego. W omawianej sprawie po raz kolejny mamy styczność z dominacją Banku w zakresie kształtowania treści stosunku prawnego z konsumentem. Treść umowy kredytowej została naszym Klientom narzucona i odpowiadała standardowemu wzorcowi stosowanego wówczas przez Pozwanego.
Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że apelacja Pozwanego okazała się bezzasadna. Szczególną uwagę zwrócona na brak istnienia podstaw do uwzględnienia wniosku Banku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Tym sposobem Pozwany pragnął wykazać, że kursy walut w tabelach ustalał w sposób gwarantujący ich rynkowy poziom.
W tym miejscu odwołano się do stanowiska Sądy Najwyższego, wedle którego kwalifikacja umowy kredytu indeksowanego (nominowanego) do waluty obcej według przesłanek z art. 58 k.c. i art. 3851 § 1 k.c. dokonywana być powinna według stanu na dzień kontraktowania, bez względu na późniejszą praktykę. W konsekwencji ocena zakresu swobody Banku przy kształtowaniu kursów walut odbywa się przez pryzmat postanowień umownych, które stanowiły jedyne źródło wiedzy konsumentów na temat zastosowanego mechanizmu indeksacji.
Podtrzymane zostało także stanowisko Sądu Okręgowego w zakresie sprzeczności poszczególnych postanowień umownych (tj. §3 ust. 2, §2 ust.1 i 2 oraz §5 ust. 3) z art. 3531 k.c. Po raz kolejny odwołano się do dorobku Sądu Najwyższego. Tym samym uznano, iż zgodnie z uchwałą z dnia 28 kwietnia 2022 r. w sprawie III CZP 40/22, postanowienia nie są dotknięte sankcją nieważności, ale nie wiążą konsumenta.
Sąd uznał za słuszne twierdzenia strony powodowej w zakresie nierównomiernego obciążenia stron umowy kredytowej ryzykiem wynikającym z dynamizmu kursu walutowego. Prawa i obowiązki zostały ukształtowane w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, co jest równoznaczne z rażącym naruszeniem interesu konsumentów. Konsekwencją takiej praktyki jest niekorzystna sytuacja ekonomiczna Powodów oraz ich nierzetelne traktowanie przez instytucje zaufania publicznego, którą jest Bank.
Szczególną uwagę zwrócono na mechanizm indeksacji, który nakazywał przeliczenie kwoty kredytu na CHF na podstawie kursu kupna w dniu wypłaty określonego tabelą banku oraz przeliczenie raty kredytu wyrażonej w CHF na PLN po kursie sprzedaży Narodowego Banku Polskiego z dnia wymagalności. Omawiany mechanizm ma dwojaki charakter, gdyż jednocześnie obciąża kredytobiorcę różnicą kursową (tzw. spread walutowy) i obciąża go ryzykiem kursowym pomiędzy kursem z dnia wypłaty kredytu a kursem z dnia spłaty poszczególnych spłat.
Kolejnym istotnym zagadnieniem na kanwie omawianej sprawy pozostaje wymóg jednoznaczności, który nie został spełniony. Mianowicie treść klauzuli ustalającej cenę zakupu i sprzedaży waluty obcej, do której kredyt jest indeksowany, powinna na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów umożliwić właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i racjonalnemu konsumentowi zrozumienie sposobu ustalania kursu wymiany waluty obcej stosowanego w celu obliczenia kwoty kredytu, w taki sposób, aby konsument miał możliwość w każdej chwili samodzielnie ustalić kurs wymiany stosowany przez przedsiębiorcę. W przypadku naszych Klientów nie mamy styczności z wytycznymi pozwalającymi na określenie kursu waluty w danym dniu, ani na ewentualne sprawdzenie poprawności wyliczenia dokonanego przez Bank.
Z uwagi na przytoczoną przez Sąd argumentację należy uznać omawiane orzeczenie jako przejaw potwierdzenia prokonsumenckiej linii orzeczniczej w „sprawach frankowych”. Klauzule indeksacyjne zostały uznane za niedozwolone niezależnie od zarzutów dotyczących samego odesłania do kursów kupna i sprzedaży z tabeli banku. W konsekwencji umowa naszych Klientów jest sprzeczna z naturą stosunku prawnego, jak też z przepisem art. 353¹ k.c. i art. 69 ustawy Prawo bankowe, co w świetle przepisu art. 58 § 1 k.c. przesądza o całkowitej nieważności umowy kredytowej.
Sprawę prowadzili adw. Jacek Sosnowski oraz adw. Anna Jagielska – Kancelaria adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni.