Wyrokiem z 30 września 2021 r. Sąd Okręgowy w Łodzi Warszawie w sprawie o sygn. akt: I C 180/19 uwzględnił w całości żądanie pozwu i ustalił, że umowa o kredyt hipoteczny mPlan zawarta przez naszego Klienta w 2008 r. jest nieważna. W punkcie drugim zasądził na rzecz Powódki kwotę 206 341,05 zł tytułem zwrotu nienależnego świadczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, zaś w punkcie trzecim zasądził na rzecz Powódki zwrot kosztów postępowania w kwocie 18 830 zł.
Bank kwestionował podniesione w pozwie zarzuty, wskazując, że zawarta umowa jest ważna, a na chwilę podpisania umowy nie było obowiązku informowania o ryzyku kursowym, które powódka podjęła świadomie.
Na podstawie kwestionowanej umowy, bank udzielił kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem CHF w kwocie 250.000 złotych na finansowanie zakupu odrębnej własności lokalu mieszkalnego
Ustalenia faktyczne Sąd poczynił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, które wobec braku jakichkolwiek zastrzeżeń co do ich kompletności i autentyczności, Sąd uznał w pełni za miarodajne dla potrzeb ustaleń faktycznych w sprawie.
Pozwany Bank, na którym spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie (art. 3851 § 4 k.c.) nie wykazał, aby przedmiotowa umowa kredytu została w jakikolwiek sposób indywidualnie uzgodniona. Sąd ustalił natomiast, że przedmiotowa umowa w całości była oparta na wzorze umowy z Banku, a powódka nie miała wpływu na treść tej umowy.
Kurs zakupu i sprzedaży waluty ustalany był przez Bank, który nie wskazał w przygotowanej przez siebie umowie kredytu metody wyliczania tych kursów poddającej się weryfikacji. Bank uprawniony został do samodzielnego określania danych istotnie wpływających na wymiar zobowiązania drugiej strony umowy, co uniemożliwia skuteczną kontrolę zastosowanego kursu. Sąd uznał, że poprzestanie wyłącznie na odwołaniu się do Tabeli kursów obowiązujących w pozwanym Banku, nawet ze wskazaniem, iż jest ona publikowana na stronie Banku, jest nadużyciem pozycji Banku w relacji z kredytobiorcami.
W ocenie Sądu, powódka nie została też poinformowana należycie o faktycznym ryzyku wynikającym z tego rodzaju kredytu. Ryzyko zaś wiążące się z umową kredytową powinno być możliwe do oceny już w dacie zawarcia umowy. Powódka w konsekwencji nie wiedziała jaka jest wysokość jej zobowiązania, bo klauzula która przeliczała jej zobowiązanie nie była precyzyjna.
Bez znaczenia dla oceny spornej klauzuli pozostawało to w jaki sposób pozwany Bank korzystał z przysługujących mu uprawnień do kształtowania kursów, w tym czy były one ustalane na poziomie rynkowym. Sąd uznał, że kwestionowane postanowienia umowne stanowią niedozwolone klauzule umowne, których konsekwencją jest sankcja bezskuteczności tych niedozwolonych postanowień. W dotychczasowym orzecznictwie dopuszczało się uzupełnianie takiej niekompletnej umowy przepisami dyspozytywnymi lub stosowaniem analogii z art. 58 § 3 k.c., jednak takie działanie powinno mieć charakter wyjątkowy.
Przepisy dotyczące nieuczciwych postanowień umownych stanowią implementację do krajowego systemu prawnego dyrektywy Rady 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Postanowienia dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one działaniom sądu, który stwierdzi nieuczciwy charakter postanowienia umownego, zmierzającego do uzupełnienia umowy przez zmianę jej treści.
Sąd doszedł do przekonania, że nie jest możliwe dalsze funkcjonowanie umowy, która bez wyeliminowanych z niej postanowień, tworzyć będzie stosunek prawny, którego cel lub treść sprzeciwiałyby się właściwości (naturze) stosunku, ustawie lub zasadom współżycia społecznego. Taki stosunek prawny musi zostać uznany za nieważny z racji sprzeczności z ustawą, polegającą na naruszeniu granic swobody umów (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 3531 k.c.).
W ocenie Sądu, wyeliminowanie z umowy postanowień dotyczących waloryzacji prowadzi do powstania luki nie pozwalającej wykonać umowy.
Sprawę prowadził adw. Jacek Sosnowski i adw. Martyna Krupa z Kancelarii adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni