Wyrokiem z 16 listopada 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie, w składzie: SSO Paweł Krekora,
w sprawie o sygn. akt: XXVIII C 1933/21 uwzględnił w całości żądanie pozwu i ustalił, że umowa o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „mPlan” waloryzowany kursem CHF zawarta przez naszych Klientów z BRE Bank S.A. w 2007 r jest nieważna w całości. W punkcie drugim zasądził na rzecz Powodów łącznie zwrot kosztów procesu w kwocie 11 834 zł.
Powództwo w przedmiotowej sprawie zostało wniesione do Sądu w marcu 2021 r. Sprawa została rozpoznana przez Sąd na jednej rozprawie. Postępowanie pierwszoinstancyjne toczyło się przez okres 8 miesięcy. Umowa kredytu indeksowanego będąca przedmiotem postępowania, została zawarta na sfinansowanie przedpłat na poczet budowy i zakupu lokalu mieszkalnego oraz refinansowanie nakładów poniesionych na zakup przedmiotowej nieruchomości i opłat około kredytowych.
Bank w odpowiedzi na pozew wnosił o oddalenie powództwa kwestionując je co do zasady jak i co do wysokości, akcentując ważność zawartej umowy i skuteczność wszystkich jej postanowień.
Na zobowiązanie Sądu co do możliwości ugodowego zakończenia sporu, Bank wskazał, że widzi możliwość uzupełnienia umowy kursem średnim NBP. Powyższa propozycja nie znalazła uznania u Powodów i została odrzucona.
Sąd pominął dowód z opinii biegłego zgłoszony przez obie strony, jako dowód zgłoszony na wykazanie faktów nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.
W ocenie Sądu powództwo w zakresie roszczenia głównego w całości zasługuje na uwzględnienie, albowiem klauzula indeksacyjna wyrażająca wysokość zobowiązania w walucie obcej, pomimo wypłaty kredytu w złotych oraz mechanizm spłaty kredytu w złotych polskich w oparciu o przeliczenie wysokości raty w walucie obcej z zastosowaniem właściwego kursu kupna/sprzedaży waluty wynikającego z tabeli kursowej obowiązujących danego dnia w pozwanym banku, osadzona jest w niedozwolonych postanowieniach umownych (co należy uznać na przesądzone w świetle orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego).
Zakwestionowane przez Powodów klauzule umowne znajdują się w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych na mocy prawomocnych wyroków Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, która to okoliczność nie została przez Sąd pominięta.
W ocenie Sądu strona powodowa – wbrew twierdzeniu pozwanego – jako strona umowy, posiada interes prawny w domaganiu się ustalenia nieważności kontraktu. Orzeczenie w przedmiocie ważności stosunku prawnego osadzonego w kwestionowanej umowie pozwoli wyeliminować wszelką niepewność, jaka może towarzyszyć przyszłemu rozliczeniu kontraktu i innych skutków, jakie jego obowiązywanie mogło wywołać w obrocie prawnym (np. wpis hipoteki, wpisy w rejestrach bankowych). Dodatkowo Sąd wskazał, że roszczenie to nie podlega przedawnieniu (wyrok SN z dnia 27 sierpnia 1976 r., II CR 288/76, OSNC 1977, nr 5-6, poz. 91), tym samym zarzut pozwanego w stosunku do niego nie mógł odnieść skutku
Sąd podkreślił również, że żądania strony powodowej nie mogą być oceniane jako przejaw nadużycia prawa, gdyż dochodzenie swoich praw przez Powodów opierane jest na przepisach prawa bezwzględnie obowiązującego, przez słabszą z założenia stronę umowy i co do zasady nie może być uznane za sprzeczne z art. 5 k.c. To konsumentowi zaproponowany został wzorzec umowy pochodzący od profesjonalnego przedsiębiorcy, który to wzorzec okazał się być obarczony kwalifikowanymi wadami prawnymi.
Jednocześnie Sąd odniósł się do pouczeń zawartych w § 29 umowy oraz w regulaminie, wskazując, że ich treść w sposób wyraźny nie obrazowała ryzyka zmiany wysokości globalnej zadłużenia oraz zmiany wysokości rat na wypadek deprecjacji waluty polskiej do szwajcarskiej. Nie zawierała ona żadnych symulacji obrazującej możliwą zmianę kursu na niekorzyść złotego i jego wpływie na zwiększenie zadłużenia względem pierwotnego salda kredytu.
Sąd podzielił argumentację zaprezentowaną przez stronę powodową i uznał, że umowa zawierała klauzule abuzywne. Nie miał on wątpliwości, że Powodowie występowali w umowie jako konsumenci, zaś nieruchomość, której zakup sfinansowano kredytem służyła na zaspokojenie ich potrzeb mieszkaniowych, nie była związana z działalnością gospodarczą Powoda.
Pozwany mimo ciążącego na nim obowiązku, nie wykazał aby doszło do indywidualnego uzgadniania postanowień umowy lub jej wzorca dotyczących mechanizmu indeksacji czy zasad wypłaty i spłaty kredytu. Nie może być traktowane w kategoriach indywidualnego uzgodnienia dokonanie wyboru przez konsumenta jednego z rodzaju umowy przedstawionej przez przedsiębiorcę.
Klauzule umowne umożliwiające stosowanie przez bank na potrzeby przeliczeń wymaganych umową kredytu (zarówno samej indeksacji, jak i zasad spłaty) tabel kursów walut obowiązujących w danym dniu w banku, stanowią niedozwolone postanowienia umowne. Uznaje się bowiem, iż określenie wysokości należności obciążającej konsumenta z odwołaniem do tabel kursów ustalanych jednostronnie przez bank, bez wskazania obiektywnych kryteriów, jest nietransparentne, pozostawia pole do arbitralnego działania banku i w ten sposób obarcza kredytobiorcę nieprzewidywalnym ryzykiem oraz narusza równorzędność stron. W konsekwencji Sąd przyjął, że postanowienia § 1 ust. 3A umowy dotyczące indeksacji oraz § 7 ust. 1 i § 11 ust. 5 umowy dotyczące zasad odpowiednio wypłaty i spłaty kredytu stanowią niedozwolone postanowienia umowne.
Zakwestionowaniu podlegał cały mechanizm indeksacji w kształcie przyjętym w umowie, dlatego nie jest możliwe poszukiwanie odpowiedzi na możliwość ustalenia i przyjęcia innego, „sprawiedliwego” kursu dla dokonania rozliczeń między stronami, przy zachowaniu mechanizmu indeksacji.
Obok abuzywności kwestionowanych postanowień, Sąd wskazał, że kwota kredytu będąca podstawą ustalenia jego wartości oraz podlegająca zwrotowi nie została w umowie ściśle oznaczona, jak również nie zostały wskazane jakiekolwiek szczegółowe, obiektywne zasady jej określenia. Nie ma przy tym znaczenia czy ustalając Tabelę kursów bank posługuje się wewnętrznymi procedurami i jaki jest ich kształt, gdyż, nie stanowiąc elementu stosunku prawnego łączącego strony, również te zasady są zależne od woli banku i mogą w każdym momencie ulec zmianie.
Zdaniem Sądu, wobec stanowiska Powodów, że skutkiem wyeliminowania z umowy postanowień niedozwolonych jest nieważność umowy, ani druga strona sporu, ani sąd z urzędu nie mogą doprowadzić do zastąpienia nieuczciwych postanowień przepisem dyspozytywnym.
Sprawę prowadził adw. Jacek Sosnowski i adw. Martyna Krupa z Kancelarii SOSNOWSKI ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI.