wersja tekstowa:
Jednym z banków najczęściej pozywanych z tytułu wadliwości umów kredytów hipotecznych waloryzowanych w CHF jest Getin Noble Bank. Jest on bowiem następcą prawnym dwóch podmiotów, które w swoim czasie były bardzo aktywne w udzielaniu takich kredytów. W latach 2006 – 2008, gdy miał miejsce największy popyt na kredyty, na rynku bankowym działały odpowiednio:
– Noble Bank S.A. w Warszawie – Oddział Specjalistyczny Metrobank;
– Getin Bank S.A. w Katowicach – DOM Oddział w Łodzi;
Od 2010 r. podmioty te działają pod firmą Getin Noble Bank S.A. i ten bank jest stroną w postępowaniach sądowych. Oba banki poprzednio działające udzielały tylko kredytów indeksowanych, czyli takich w których wysokość kredytu oraz jego faktyczna wypłata wyrażone i wypłacone były w złotych. W przypadku obu banków umowy mają podobną treść, w podobny sposób zostały ujęte klauzule przeliczeniowe. Kwota kredytu i kwota każdej raty miały być przeliczane według aktualnego kursu kupna/sprzedaży z Tabeli kursów banku. Były one arbitralnie ustalane przez bank i tylko w banku obowiązywały. Oznaczało to możliwość nieograniczonego niczym skoku wysokości zadłużenia wobec wzrostu kursu CHF, który na przestrzeni lat miał miejsce. Jego finansowe konsekwencje ponosili wyłącznie klienci banków. Takie sformułowania zapisów umowy, stosowane przez Getin Noble Bank, stanowią poważną wadę umowy i są podstawą do kwestionowania ważności postanowień umownych.
Niektóre z umów obecnego Getin Banku były umowami tzw. starego portfela. Dopuszczały one zmianę oprocentowania kredytu w przypadku zmiany parametrów finansowych rynku pieniężnego i kapitałowego w kraju, którego waluta jest podstawą waloryzacji. Tak ogólne stwierdzenie dawało bankowi dowolność przy zmianie istotnych warunków umowy, jest zarazem poważną wadą umowy, narusza bowiem zasadę równowagi stron umowy.
W praktyce działania sądów istnieją dwa główne sposoby na usunięcie wad umowy kredytu indeksowanego. Pierwszym z nich jest stwierdzenie nieważności umowy. Oznacza ono, że umowa jest eliminowana z obrotu prawnego, traktowana jest jako nieistniejąca. Wyrok orzekający w sentencji nieważność umowy kredytu jest następnie podstawą do wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej kredytowanej nieruchomości. Kwestia w jaki sposób rozliczyć kwoty które sobie strony nawzajem wypłaciły (kwotę kredytu wypłaconego przez bank, całość rat wpłaconych przez klientów) jest nadal kwestią w orzecznictwie otwartą. Są wyroki, w których sąd zasądza zwrot całości rat uiszczonych przez kredytobiorcę, wyroki najbardziej dla klientów korzystne. Są również takie, w których sąd posługując się tzw. teorią salda, zasądza różnicę na rzecz tej strony, która więcej wpłaciła drugiej stronie w następstwie zawartej umowy. Jednak każde z tych rozwiązań jest korzystniejsze od dalszej spłaty rat przeliczanych według rosnącego kursu franka szwajcarskiego.
Drugim rozwiązaniem stosowanym przez sądy, jest odfrankowienie kredytu. Polega na przekształceniu kredytu w kredyt złotowy, oprocentowany według stawki LIBOR. Wyeliminowanie CHF i klauzul indeksacyjnych z umowy oznacza zasądzenie na rzecz klienta całej kwoty nadpłat dokonanych dotychczas oraz dalszą spłatę kredytu według nowego, czysto złotówkowego, harmonogramu.
Odpowiedź na pytanie, które rozwiązanie jest lepsze, zależy od indywidualnego przypadku. Na pewno kredytobiorcy, którzy już nadpłacili kwotę udzielonego im kredytu i pozostało im stosunkowo niewiele rat do spłaty, powinni raczej rozważyć opcję unieważnienia umowy. Natomiast przy długoletnim zobowiązaniu, przy 30 -40 – letnim okresie kredytowania, lepszym wyjściem może się okazać odfrankowienie kredytu. Jednak na pewno każde z nich jest korzystniejsze od dalszego trwania w stosunku umownym, przy zagrożeniu dalszego wzrostu kursu franka.
To, jaki wyrok zostanie ostatecznie wydany zależy również od precyzyjnego sformułowania roszczeń w pozwie, dlatego ważny jest przemyślany wybór kancelarii. Już w roku 2020 przeciwko Getin Noble Bank zostały wydane wyroki unieważniające umowy kredytu. Przykładem są wyroki Sądów Okręgowych:
w Warszawie (III C 722/18)
w Katowicach (I C 635/16)
w Poznaniu (XVIII C 1293/18)
Przykładami wyroków polegające na odfrankowieniu kredytu są orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Warszawie (VI ACa 790/18, VI Aca 734/18), w których sąd ten w pełni podzielił wcześniejsze ustalenia Sądu Okręgowego w Warszawie. Wszystkie omówione powyżej wyroki zostały wydane w pierwszym kwartale 2020 r.
Należy dostrzec, że wiedza o wadliwości umów kredytów indeksowanych jest coraz powszechniejsza, także w sądach poza stolicą. Po zmianie w procedurze cywilnej, która umożliwia konsumentowi rozpoznanie jego sprawy w miejscu jego zamieszkania, takie wyroki cieszą i dają nadzieję wszystkim kredytobiorcom Getin Banku.