Wyrokiem z dnia 24 marca 2022 r., Sąd Okręgowy w Warszawie II Wydział Cywilny (Sędzia Barbara Pyz – Kędzierska, sygn. akt II C 1352/20) ustalił w punkcie 1, że umowa o kredyt hipoteczny ze stycznia 2007 r. zawarta przez naszych Klientów z EFG Eurobank Ergasias S.A. Spółka Akcyjna Oddział w Polsce (aktualnie: Raiffeisen Bank International AG z siedzibą w Wiedniu) jest nieważna. W punkcie drugim, wobec ustalenia nieważności umowy kredytu na podstawie art. 189 kpc, Sąd oddalił alternatywne żądanie stwierdzenia nieważności umowy na podstawie ustawy o nieuczciwych praktykach rynkowych. W związku powyższym Sąd zasądził od Banku na rzecz naszych Klientów 11 817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Postępowanie wszczęto w 2020 roku i trwało 23 miesiące. W pozwie nasi Klienci powoływali się na brak związania negowanymi klauzulami przeliczeniowymi wobec obciążenia ich nadmiernym ryzykiem kursowym, braku należytej informacji o nim, a zarazem arbitralnego wyznaczania kursu waluty. Powodowie podnieśli również, że konsekwencją uznania kwestionowanych postanowień za abuzywne jest to, iż są one bezskutecznie i nie wiążą stron.
Raiffeisen Bank International AG z siedzibą w Wiedniu wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od naszych Klientów na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany bank w pierwszej kolejności zarzucił brak interesu prawnego kredytobiorców w zakresie powództwa o ustalenie. Następnie zaprzeczył zasadności powództwa podnosząc, że łącząca strony umowa jest w całości ważna, nie zawiera klauzul abuzywnych. Umowa była indywidualnie negocjowana w zakresie mechanizmu indeksacji. Ewentualne postanowienia abuzywne mogą zostać uzupełnione przez przepisy dyspozytywne. Strona pozwana podniosła zarzut zatrzymania.
W trakcie postępowania odbyły się dwie rozprawy. Podczas jednej z rozpraw przesłuchano naszych Klientów. W trakcie zeznań wskazano, że Bank nie wyjaśnił przed podpisaniem umowy kredytu na czym polega indeksacja kwoty kredytu, ani jaki wpływ na wysokość zobowiązania mają kursy kupna i sprzedaży. Nasi Klienci nie zostali poinformowani w sposób rzetelny o ryzyku kursowym. Nie mieli możliwości negocjowani warunków umowy kredytu hipotecznego.
Po przesłuchaniu, Sąd zawiesił postępowanie do czasu rozstrzygnięcia przez pełną Izbę Cywilną Sądu Najwyższego uchwały frankowej, mającej stanowić kierunek orzecznicy w podobnych sprawach. Na skutek wniosku o podjęcie procesu, złożonego przez naszą Kancelarię – Sąd podjął postępowanie, nie czekając dalej na orzeczenie SN.
Sąd ustalił, że nasi Klienci posiadali status konsumentów, a postanowienia umowy dotyczące ustalania kursów waluty nie były indywidualnie uzgodnione z kredytobiorcą.
Zdaniem Sądu warunki umowy dotyczące ustalania kursów waluty CHF, które miały zastosowanie do ustalania wysokości salda kredytu jak i wysokości rat kapitałowo-odsetkowych dawały pozwanemu bankowi uprawnienie do dowolnego kształtowania zobowiązań drugiej strony umowy. W tym zakresie postanowienia umowy nie zawierały żadnych ograniczeń, pozwalając bankowi na niczym nieograniczone ustalanie kursu CHF w swoich tabelach, a tym samym wysokości zobowiązań kredytobiorcy.
Możliwość dowolnego ustalania kursu CHF przez bank powoduje, że nie można ustalić na podstawie postanowień umowy jaka będzie wysokość zobowiązania kredytobiorcy w dacie wypłaty kredytu, jak i w trakcie wykonywania umowy przez kredytobiorcę (saldo) i jaka będzie wysokość zobowiązań kredytobiorcy z tytułu obowiązku zapłaty rat kapitałowo- odsetkowych. Wszystkie te wartości mogą być dowolnie kształtowane przez bank poprzez ustalanie kursu CHF. Powoduje to zdaniem Sądu sprzeczność umowy z bezwzględnie obowiązującymi przepisami art. 69 prawa bankowego.
Sąd wskazał również, że postanowienia indeksacyjne zawarte w spornej umowie składały się na główne świadczenia stron. Sąd uznał także, że tak ukształtowany stosunek prawny jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (art. 58 par 2 k.c.), jak również luk w umowie nie można wbrew woli konsumentów uzupełnić. Prawo krajowe nie zawiera bowiem regulacji pozwalających na modyfikację treści stosunku zobowiązaniowego.
Wyrok nie jest prawomocny.
Sprawę prowadzili adw. Jacek Sosnowski oraz adw. Tomasz Pietrusiak z kancelarii Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni.