Wyrokiem z dnia 3 marca 2022 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny (sędzia del. Tomasz Leszczyński) orzekł w sprawie o sygn. akt XXVIII C 1076/21 z powództwa naszego Klienta przeciwko Santander Bank Polska Spółce Akcyjnej z siedzibą w Warszawie, że (i) ustala, iż pomiędzy naszym Klientem a Bankiem nie istnienie stosunek prawny wynikający z zawartej w lutym 2007 r. z umowy kredytu na cele mieszkaniowe EKSTRALOKUM, (ii) zasądził od Banku na rzecz naszego Klienta kwoty 113 360,97 zł oraz 53 027,12 CHF z zastrzeżeniem iż bankowi przysługuje uprawnienie do zatrzymania zasądzonych na rzecz naszego Klienta kwot do czasu, aż powód zaoferuje bankowi zwrot otrzymanej kwoty kredytu w kwocie 402 000 zł albo zabezpieczy roszczenie o zwrot tej kwoty.
Sąd zasądził od Banku na rzecz naszego Klienta kwotę 11 847 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 10 800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Z uwagi na uwzględnienie zarzutu zatrzymania podniesionego przez bank, Sąd oddalił roszczenie odsetkowe od kwot 113 360,97 zł i 53 027,12 CHF.
Pozew w przedmiotowej sprawie wniesiony został do sądu w marcu 2021 r. Postępowanie trwało 12 miesięcy. Sprawa dotyczyła kredytu indeksowanego kusem waluty franka szwajcarskiego, udzielonego na kwotę 402 000 zł i 30 lat spłaty. Spłata rat miała być dokonywana w złotych po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży dewiz dla CHF zgodnie z „Tabelą kursów” obowiązującą w banku w dniu spłaty. Z tej samej tabeli kursów Bank korzystał ustalając saldo zadłużenia kredytobiorcy w chwili uruchomienia kredytu.
Argumentacja pozwu opierała się m.in. na uznaniu klauzul przeliczeniowych zawartych w umowie kredytowej za postanowienia niedozwolone, rażąco naruszające interesy kredytobiorcy, a umowa była nieważna w świetle wymogów art. 69 prawa bankowego oraz zasad współżycia społecznego. W ocenie Kancelarii na kredytobiorcę zostało przerzucone ryzyko kursowe oraz ryzyko całkowicie dowolnego kształtowania kursów wymiany walut.
W trakcie procesu Bank starał się wykazywać, jakoby umowa nie posiadała w swojej treści żadnych klauzul, które mogłyby zostać uznane przez Sąd za abuzywne. Bank wykazywał, że kursy pochodzące z jego własnych tabel miały charakter rynkowy i nie odbiegały swoją wysokością od wskaźników publikowanych przez inne podmioty rynków finansowych.
Zaprzeczył także jakoby nasz Klient nie został odpowiednio poinformowany przez bank przed zawarciem umowy o ryzyku zmiany kursów walut obcych oraz, że nie miał wpływu na wybór rodzaju oraz treść umowy kredytu. Nadto, Bank podkreślał iż nasz Klient posiadał doświadczenie w zakresie umów kredytów walutowych, albowiem posiadał wcześniej taki kredyt w konkurencyjnym dla pozwanego banku. W przypadku przyjęcia przez Sąd, iż jednak umowa może zostać uznana za nieważną wskutek stwierdzenia nieprawidłowości przy ustalaniu kursów waluty Bank podniósł zarzut zatrzymania.
Sąd w trakcie procesu pominął na rozprawie wnioski obu stron o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, ponieważ zdaniem Sądu opinia ta była zbędna dla rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, jakim jest kwestia ważności bądź nieważności zawartej przez strony umowy kredytu. Wyliczenia przedstawione przez naszą Kancelarię oraz zaświadczenia wydane przez pozwany Bank zdawały się wystarczyć dla ustalenia, że kwota dochodzona od Banku w trakcie postępowania została udowodniona.
Pominięto również wnioski Banku o przesłuchanie świadków będących jego pracownikami. Tym niemniej, na rozprawie doszło do przesłuchania naszego Klienta – a to celem ustalenia okoliczności towarzyszących zawarciu spornej umowy kredytu. W trakcie przesłuchania ustalono, że Bank nie poinformował kredytobiorcy o wszystkich ryzykach zw. z zaciągnięciem zobowiązania, ani mechanizmie działania indeksacji.
Sąd przychylił się do argumentów Kancelarii, że w chwili zawarcia umowy nie doszło do precyzyjnego, jednoznacznego określenia kwoty kredytu, co było wynikiem nieprawidłowego zastosowanych zabiegów indeksacyjnych. Po rozpoznaniu wszystkich wniosków dowodowych zapadło orzeczenie, w uzasadnieniu którego wskazano, iż Sąd nie miał wątpliwości co do braku związania stron taką niezgodną z prawem umową kredytu.
Z ustnych motywów uzasadnienia wynika, że w opinii Sądu, klauzule przeliczeniowe umożliwiające dokonywanie przez bank przeliczeń wypłaconej kwoty PLN na CHF oraz spłacanych przez kredytobiorcę rat są niedozwolone, ponieważ pozostawiają bankowi swobodę w ustalaniu wysokości kursów waluty obcej i z tej przyczyny nie wiążą stron.
Sąd podkreślił, że żadna ze stron nie zawarłaby jednak tej umowy kredytu hipotecznego bez owych klauzul, stąd uznać należało, że umowa jest nieważna w całości i od momentu jej zawarcia. W ocenie Sądu również utrzymanie umowy w mocy bez postanowień uznanych za bezskuteczne nie było możliwe, a wobec ustalenia, że postanowienia odnoszące się do mechanizmu indeksacji dotyczyły głównego przedmiotu umowy, konsekwencją ich abuzywności jest uznanie całej umowy za nieważną.
W związku z powyższym Sąd podzielił nasze stanowisko, iż postanowienia umowy kredytu dotyczące ustalenia kursu po jakim ustalone miałoby być saldo kredytu (wysokość kredytu do spłaty) oraz wysokość rat są nieważne ze względu na sprzeczność tych postanowień z naturą stosunku zobowiązaniowego.
Sąd uwzględnił jednak podniesiony przez Bank zarzut zatrzymania, wskazując iż uznaje za słuszne dokonanie wzajemnych rozliczeń na zasadzie wymiany świadczeń. W konsekwencji uwzględnienia zarzutu zatrzymania i uznania umowy kredytu za posiadającą charakter wzajemnej, Bank nie był w zwłoce w zapłacie środków wobec naszego Klienta, co znalazło odzwierciedlenie w treści wyroku oddalającej żądanie zasądzenia odsetek od kwot 113 360,97 zł i 53 027,12 CHF.
Zapadły wyrok jest nieprawomocny. Nasz Klient nie zdecydował się składać apelacji od postanowienia oddalającego roszczenie odsetkowe oraz zatrzymującego kwoty pomiędzy stronami spornej umowy kredytu, albowiem Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Kancelarii o nieważności umowy i wydał wyrok zgodnie z zasadniczymi oczekiwaniami naszego Klienta.
Sprawę prowadzili adw. Jacek Sosnowski i adw. Tomasz Pietrusiak – Kancelaria adwokat Jacek Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni